Weblog

Parende hoornaars: de bevruchting van een jonge koningin (Vespa crabro)

Monday, 7 October 2024

hoornaar (vespa crabo) 10-2024 1104Op de stam van de holle boom met het hoornaarnest in natuurgebied De Brand zat een vruchtbaar vrouwtje. Binnen een mum van tijd kwamen daar twee mannetjes op af die met haar wilden paren. Terwijl de jonge koningin met één van deze mannetjes paarde, klemde een tweede zich aan het koppeltje vast in de hoop ook een kans te maken. De paring verliep niet rustig, er werd flink gedraaid en getrokken. Ze vielen daardoor van de stam naar beneden, vlogen als een zoemende en wentelende kluwen nog een stukje verder en kwamen uiteindelijk in het gras terecht.

 

hoornaar (vespa crabo) 10-2024 1072hoornaar (vespa crabo) 10-2024 1097Op de foto is de grootste hoornaar het wijfje, je kunt goed zien hoe ze het achterlijf van één van de mannetjes in haar eigen achterlijf heeft opgenomen en daaraan zit verankerd. Deze felle paring duurde aan paar minuten waarna het triootje opbrak en elk zijn weegs ging. De nu bevruchte koningin maakte eerst nog even haar toilet op en vloog daarna met een lang gezoem weg. Zij is de enige van deze drie hoornaars die kans maakt de komende winter te overleven, met wat geluk sticht ze daarna in het voorjaar haar eigen kolonie.

 

Lees ook: Hoornaar (Vespa crabro) en Hoornaarnest (Vespa crabro).

Hoornaarnest (Vespa crabro)

Monday, 7 October 2024

hoornaar (vespa crabo) 10-2024 1025In natuurgebied De Brand laat men de laatste jaren dode bomen gelukkig met rust. Zo staat er nu ook een grote dode beuk waar eerder spechten in hebben genesteld en die van binnen is uitgehold. In deze holte zit momenteel een groot hoornaarnest. Een nest dat misschien zelfs wel is gesticht door een nakomeling van de koningin die ik eind april 2023 op slechts enkele honderden meters afstand van deze dode boom had gefotografeerd.

 

hoornaar (vespa crabo) 10-2024 1054hoornaar (vespa crabo) 10-2024 0989hoornaar (vespa crabo) 10-2024 0931hoornaar (vespa crabo) 10-2024 0963Als een jonge koningin een nieuwe kolonie sticht, brengt ze eerst alleen dochters voort, deze zijn, dankzij een hormoon dat de koningin uitscheidt, steriel. Aan het begin van de herfst zorgt ze ook voor mannelijke nakomelingen en daarna zet het verval van de kolonie langzaam in. De oudere koningin scheidt daarna geen sterilisatiehormoon meer uit en alle nieuw uitgekomen vrouwelijke werksters zijn dan vruchtbaar. Zowel de mannetjes als de vruchtbare vrouwtjes vliegen uit en gaan op zoek naar een partner uit een ander nest. De oude koningin, die nu geen eieren meer legt, en al haar onvruchtbare werksters zullen langzaam sterven en de kolonie valt uiteen. Alleen een paar van de jongste vrouwtjes en mannetjes blijven tot aan de winter in leven. De bevruchte vrouwtjes zoeken een beschermde plek, zoals onder een stuk loszitten schors van een dode boom, om de winter door te kunnen brengen en zullen in het voorjaar hun eigen kolonie stichten. Alle hoornaars die je in de winter of het voorjaar tegenkomt zijn dan ook koninginnen.

 

Lees ook: Hoornaar (Vespa crabro) en Franse veldwesp (Polistes dominula).

Een kistje voor Corax (ZGM no. 22)

Saturday, 5 October 2024

kist zgm 22 10-2024 0813Omdat ik graag wilde dat ik Corax in een oude houten kist kon bewaren, heb ik daarvoor het verweerde hout gebruikt van een oude fruitkrat, die in weer en wind buiten had gestaan. Nadat ik het kratje eerst goed had laten drogen, heb ik bij het voorzichtig uit elkaar halen van de latten de oude spijkerkoppen laten zitten, deze zie je nu op sommige plekken in het kistje terug. De verweerde latten zijn met houtlijm tot planken verlijmd, enkelzijdig opgeschuurd en als eenvoudig kistje in elkaar gezet. Daarna is alles heel goed geolied en gedroogd. Aan de binnenkant van het kistje zijn enkele dwarslaten met uitsparingen gelijmd, waar het mes en de schede in passen. De contactplekken met het mes zijn met oud leer beplakt, zodat het mes stevig is ingeklemd en niet kan beschadigen. Aan de buitenkant van het kistje kun je nog goed de grove zaaglijnen en de beschadigingen van de oorspronkelijke fruitkrat zien. Aan de zijkant van het kistje zit een klein etiket met de naam van het mes en aan de binnenkant van het deksel eentje met de specificaties ervan. Het kistje is 45,5cm lang, 17,5cm breed en 7,5cm hoog.

 

kist zgm 22 10-2024 0812kist zgm 22 10-2024 0815kist zgm 22 10-2024 0814kist zgm 22 10-2024 0817Klik hier voor meer foto’s van dit kistje, Corax en diens schede en hier voor meer foto’s van zelfgemaakte messen.

 

Lees ook: Zelfgemaakt mes no. 22 (Corax), Messchede voor ZGM no. 22 Corax, Een kistje voor Perchta (ZGM no. 13), Een kistje voor Baleen (ZGM no. 24) en Een kistje voor Aculeus (ZGM no. 26).

Een kistje voor Aculeus (ZGM no. 26)

Friday, 4 October 2024

kist zgm 26 9-2024 0792Dit eenvoudige kistje is gemaakt uit verlijmde grof geschuurde vurenhouten latjes, die met bamboe-duvels aan elkaar zijn bevestigd. Het mes en de schede liggen in twee hardhouten wiggen, waardoor ze niet binnen het kistje kunnen schuiven als je het oppakt of vervoert. Aan de zijkant zit een klein etiket met de naam van het mes en aan de binnenkant van de deksel eentje met de specificaties. Aan de voorkant van het kistje en het deksel is een kleine stukje hardhout ingelegd, zodat het deksel altijd op dezelfde manier wordt gesloten en duidelijk is wat de voorkant van het kistje is. Het geheel is met Deense olie afgewerkt. Het kistje is 37,5cm lang, 8cm breed en 8,5cm hoog.

 

kist zgm 26 9-2024 0791kist zgm 26 9-2024 0798kist zgm 26 9-2024 0796kist zgm 26 9-2024 0795Lees ook: Zelfgemaakt mes no. 26 (Aculeus), Een schede voor Aculeus, Een kistje voor Perchta (ZGM no. 13) en Een kistje voor Baleen (ZGM no. 24).

 

Klik hier voor meer foto’s van Aculeus en hier voor meer foto’s van andere zelfgemaakte messen.

Een kistje voor Baleen (ZGM no. 24)

Thursday, 3 October 2024

kist zgm 24 9-2024 0778Dit kistje is gemaakt uit de duigen van een oud whiskyvat. Zulke eikenhouten duigen zijn altijd gekromd en aan één kant verschroeid, waardoor het wat lastiger is om er rechte planken uit te zagen. De breedte wordt bepaald door de breedte van de lat en de dikte door de lengte van de kromming. Aan de binnenkant van het deksel kun je nog goed een schroeiplek van een duig zien.

 

Deze uitgezaagde latjes zijn met houtlijm tot plankjes en daarna tot een kistje verlijmd, waarbij de uitsteeksels in de korte zijkanten in de uitsparingen in het deksel passen en ervoor zorgen dat het dekseltje stevig blijft zitten. Het kistje is met Deense olie afgewerkt en heeft aan de zijkant een klein etiket met de naam van het mes en aan de binnenkant van de deksel eentje met de specificaties.

 

kist zgm 24 9-2024 0772kist zgm 24 9-2024 0779kist zgm 24 9-2024 0775kist zgm 24 9-2024 0776In het kistje zit een rekje van beukenhout waarin het mes en de schede zitten geklemd. Je kunt dit rekje er in zijn geheel uittillen. Dit rekje zorgt ervoor dat het mes en de schede stevig vast zitten en niet door het kistje kunnen schuiven als je het kistje oppakt en beweegt. Het kistje is 28cm lang, 9,5cm breed en 7cm hoog.

 

Lees ook: Zelfgemaakt mes no. 24 (Baleen) en Een kistje voor Perchta (ZGM no. 13).

Klik hier voor meer foto’s van Baleen en hier voor meer foto’s van andere zelfgemaakte messen.

Opgezette apen (20)

Wednesday, 2 October 2024

naturhistorisches museum der universitat zurich 8-2024 0971-naturhistorisches museum der universitat zurich 8-2024 0974-naturhistorisches museum der universitat zurich 8-2024 0963-naturhistorisches museum der universitat zurich 8-2024 0964-manchester museum 9-2023 8845-

Lees ook: Opgezette apen in musea.

 

Klik hier voor meer foto's van opgezette apen.

Een kistje voor Perchta (ZGM no. 13)

Wednesday, 2 October 2024

kist zgm 13 9-2024 0783Mijn messen hebben geen van allen een makers-merk, er staan geen gegraveerde gegevens op zoals mijn naam of het soort staal dat is gebruikt, iets wat bij veel commerciële messen en bij andere messenmakers normaal wel het geval is. Het is niet dat ik een hekel aan dat soort merken op een mes heb, maar eerder dat ik ze bij mijn messen niet vind passen. Elk van mijn messen is uniek, ik maak ze niet in serie en zie ze als eenmalige projecten. Ik geef ze tegenwoordig wel een naam, dit geeft ze een identiteit en maakt het voor mij makkelijker om te ze benoemen. Tegenwoordig maak ik voor elk mes ook een kistje. Op dat kistje staat aan de buitenkant de naam van het mes en aan de binnenkant mijn naam en de specificaties. Zo’n kistje wordt voor een specifiek mes ontworpen en moet toevoegen aan diens verhaal.

 

Dit mes heette eerst gewoon ZGM no. 13. Maar met het maken van het kistje heb ik hem ook een naam gegeven, namelijk Perchta. Perchta komt, net als Vrouw Holle, uit de Germaanse en Slavische mythologie. Tijdens de winterzonnewende rijdt zij door de lucht als aanvoerster van de Wilde Jacht. Perchta beloont het goede en bestraft het kwade, ze wordt geassocieerd met ijzer en een grote neus.

 

kist zgm 13 9-2024 0786kist zgm 13 9-2024 0787kist zgm 13 9-2024 0784kist zgm 13 9-2024 0785Het kistje is gemaakt uit kleine blokjes vurenhout die met de kopse kant omhoog zijlings tegen elkaar zijn verlijmd. Op deze manier zijn de 6 plankjes gemaakt, waaruit het kistje is samengesteld. De plankjes zijn aan de zijkanten schuin afgekant, zodat de nerftekening overal tot aan de rand van het kistje doorloopt. Om ervoor te zorgen dat het deksel niet los ligt en het kistje stevig is, zijn er vier uitsparingen in de deksel en de bodemplaat gemaakt, die in groeven van de zijplaten passen, hierdoor klikt het deksel als het dicht zit vast. Alles is met houtlijm vastgezet, er zitten geen spijkers of schroeven in. Het kistje zelf is ook met enkele met water verdunde lagen houtlijm afgewerkt, hierdoor krijgt het een beetje de kleur en structuur van oud ivoor. Door deze afwerking is het hout waterdicht afgesloten en vergeelt het minder dan bij olie of transparante lak. In het kistje zit een rekje van beukenhout waarin het mes en de schede zitten geklemd. Je kunt dit rekje er in zijn geheel uittillen. Aan de zijkant zit buiten een klein etiket met de naam van het mes en aan de binnenkant van het deksel eentje met daarop mijn naam en de specificaties van het mes. Het kistje is 27cm breed, 12,5cm diep en 10cm hoog.

 

Lees ook: Zelfgemaakt mes no. 13 en Messchede voor mes 13.

 

Klik hier voor meer foto’s van het mes en de hoes en hier voor foto’s van zelfgemaakte messen.

Een kwestie van tijd

Wednesday, 2 October 2024

ring kerk straatsburg 8-2024 0143Als deze ijzeren ring maar vaak genoeg wordt gebruikt, komt hij vanzelf een keer los van de muur. Het is slechts een kwestie van tijd. Elke keer dat hij tegen de stenen muur aan wordt geslagen, worden de gleuven in die muur groter, tot ze uiteindelijk bij elkaar komen en er een uitgeholde halve cirkel in de muur overblijft en er een metalen ring met pen aan een glad stukje steen op de grond ligt. Ik zou dat stuk steen met die ring dan best willen hebben.

 

Lees ook: Hout eet ijzer, Anoniem en tijd, Het tegendraadse van spieren en Roestvrij stalen schroeven.

Bonobofamilie (Pan paniscus)

Thursday, 26 September 2024

bonobo (pan paniscus) 12-2023 9679Bonobo’s worden pas sinds 1929 als een aparte soort erkend. Voorheen dacht men dat ze slechts iets kleinere en slankere chimpansees waren en noemde men ze dwergchimpansees. Ze stammen net als ons en hun grotere neven, af van een gemeenschappelijke aapachtige voorouder en ze staan ons genetisch het dichtste bij (98,6% van ons DNA komt overeen). Samen met de mens en de dolfijn is het ook één van de weinige soorten die puur voor hun plezier aan seks doen. Binnen een groep hebben alle dieren seks met elkaar, behalve de zonen met hun moeders. Verder zijn ze minder gewelddadig dan chimpansees, leven ze in grote matriarchale groepen samen en geven ze blijk van een groot empathisch vermogen. Opvallend is ook dat zij, net als veel mensen, door met hun hoofd van links naar rechts te schudden, hun afkeur kunnen laten blijken.

 

Dit jonge gezinnetje werd in Ouwehands Dierenpark gefotografeerd, naast de Apenheul één van de weinige plaatsen waar je in Nederland Bonobo’s kunt zien. In het wild maken Bonobo’s hoog in de bomen een slaapnest, maar in een dierentuin voldoet een hangmat prima.

 

Klik hier voor meer portretten van mensapen.

 

Lees ook: Flossende orang-oetan (Pongyo pygmaeus), Jonge chimpansees en hun plukje wit haar en Chimpansee Wouter van de Beekse Bergen.

A.I. in de 15e eeuw

Thursday, 26 September 2024

werkstadtt meister des hohenlandenberger 1490 8-2024  1109A.I. (kunstmatige intelligentie) staat er (nog) om bekend dat het niet weet wat het doet, het snapt niet echt hoe iets in elkaar zit, het combineert slechts net zo lang stukjes tot het ergens op lijkt. Zeker bij A.I.-gegenereerde foto’s gaat het vaak mis, een extra arm of been is dan geen uitzondering en dan heb ik het nog niet eens over hoe A.I. handen vernachelt. Door de complexe geometrie van een menselijke hand is er nog geen goede standaard-set van lijnen of vormen die A.I. kan herkennen als hand. De A.I. moet dus bij elke foto opnieuw veel verschillende vormen proberen te matchen, met vaak surrealistische gevolgen. Toch ziet het er in eerste instantie wel geloofwaardig uit, alsof het wel zou kunnen, maar pas als je beter kijkt kom je er achter dat het onzin is.

 

Deze geschilderde schedel stamt uit 1490, hij staat afgebeeld op een schilderij van de kruisafname door de Werkstadtt Meister des Hohenlandenberger dat in het Kunsthaus in Zürich hangt. In eerste instantie lijkt deze schedel op een echte schedel, maar in tweede instantie ziet hij er uit alsof hij door A.I. is geschilderd.

 

Lees ook: Johannes Vermeer en de onmogelijke melkkan.