Weblog

Damien Hirst: musicus zonder instrument

Monday, 26 August 2024

damien hirst 7-2017 0507Enkele van de best betaalde kunstenaars laten hun kunst volledig door anderen maken. Neem Damien Hirst. Zijn technisch bezien meer dan fantastisch uitgevoerde beelden zijn echt niet door hem zelf vervaardigd. Afgezien van het idee, een grove schets en misschien hier en daar wat commentaar tijdens het productieproces heeft hij zijn werkstukken niet met zijn eigen handen gewrocht. Hij heeft een leger aan anonieme ambachtsmensen in dienst die het werk voor hem uitvoeren.

 

Hirst verkoopt dus ideeën, waarvan velen teruggrijpen op klassieke stijlen en technieken, uit brons of marmer dat hij zelf nooit heeft aangeraakt. Tijdens het uitvoerende proces van een kunstwerk, als de kunstenaar de interactie aangaat met het materiaal, worden er echter beslissingen gemaakt die bepalend zijn voor het uiteindelijke werkstuk. Als een kunstenaar worstelt met zijn materiaal, ontstaat er een compromis, waarin je beide terugvindt. Echter niet bij kunstenaars als Damien Hirst, Hirst is als een musicus die zelf geen instrument bespeelt.

 

damien hirst 7-2017 0449damien hirst 7-2017 0525damien hirst 7-2017 0403-damien hirst 7-2017 0506-Deze afstandelijke productiewijze bepaalt natuurlijk in grote mate hoe een werk eruit ziet. Veel van Hirst zijn beroemde beelden zijn dan ook super glad en emotieloos, als uitdrukkingsloze barbiepoppen op een toneel. Je ziet er nergens de hand van de maker in terug. De uitvoering is teruggebracht tot het idee dat Hirst had en is niet ontstaan door wat zijn handen hem tijdens het proces van het maken hebben geleerd. Juist daardoor voelen veel van zijn beelden zo onpersoonlijk en zien ze er uit als een ruimtelijke uitvoering van een, met een 3D-programma, in de computer ontworpen idee. Alles is tot in perfectie gepolijst en afgewerkt. Misschien is het juist deze perfectie die het duidelijkst Hirst zijn impotentie ten opzichte van de materialen waaruit zijn werk is vervaardigd, verraadt.

 

Nu is Hirst natuurlijk niet de eerste kunstenaar die zijn werk door anderen laat uitvoeren. Menig kunstenaar voor hem werkte al met een studio, waarbij andere kunstenaars werken uit naam van de meester produceerden. Op zich is daar niets mis mee en dat hoeft de artistieke kwaliteit van een werk niet te verlagen. Zolang zo’n werkstuk de goedkeuring van de meester draagt en zijn idee visualiseert, kan dat afdoende zijn. De vraag blijft echter of het uiteindelijke werk eer doet aan het oorspronkelijke idee én of het oorspronkelijke idee, artistiek bezien, wel de moeite waard was. Helaas vind ik bij veel van Hirst zijn bronzen en marmeren beelden de ambachtelijke kwaliteit van een veel hoger niveau dan de oorspronkelijkheid van het idee.

 

Lees ook: Treasures from the wreck of the Unbelievable en Vanitas.

Ligurische bladcicade (Eupteryx decemnotata)

Monday, 26 August 2024

eupteryx decemnotata 5-2022 2837Om maar gelijk met de deur in huis te vallen, dit kleine beestje heeft geen officiële Nederlandse naam, maar vertaald uit de omringende buurlanden, zou Ligurische bladcicade het meest voor de hand liggen.

 

Voor de jaren 80 van de vorige eeuw kwam je deze beestjes eigenlijk alleen tegen aan de mediterrane kusten van Frankrijk en Italië, maar ze trokken al snel via Zwitserland en Oostenrijk naar Noord-Europa en uiteindelijk ook naar het Verenigde Koninkrijk en de Verenigde Staten. Hun verspreiding werd enorm geholpen doordat ze meereisden op het populaire wilde kattenkruid (Nepeta cataria) dat in veel Europese landen, waaronder Nederland, werd geïmporteerd.

 

eupteryx decemnotata 5-20222847Volwassen wijfjes leggen met hun ovipositor eitjes in een blad en laten daar vaak een kleine bruine bladverkleuring bij achter. De meeste eitjes overwinteren in het blad en komen in het voorjaar uit. Binnen 20 dagen zijn ze al volgroeid. Volwassen Ligurische bladcicaden zijn amper 3 mm lang en bruin, wit met geel gevlekt.  Ze hebben lange achterpoten met stekels waarmee ze grote sprongen kunnen maken. De stekels worden gebruikt om een waterafstotende stof over hun lijf te verdelen, wat ervoor zorgt dat ze niet aan waterdruppels of hun eigen suikerachtige uitscheidingen blijven plakken. De volwassen cicaden voeden zich met plantensap, dat ze met hun scherpe injectienaaldachtige snuit opzuigen.

 

Ze voeden zich met verschillende planten en je vindt ze behalve op het wilde kattenkruid ook op salie, munt, rozemarijn, basilicum, marjoraan, oregano en tijm. De hier afgebeelde exemplaren zijn in mijn tuin op salie gefotografeerd. Omdat alle genoemde kruidachtige planten ook een significante commerciële waarde vertegenwoordigen, worden deze cicaden als een plaag beschouwd. Bestrijding gebeurt nu met parasitaire wespen en met plakkerige vallen of simpelweg door de planten te stofzuigen.

 

Lees ook: Bloedcicade (Cercopis vulnerata), Rododendroncicade (Graphocephalus fennahi), Koekoeksspog, Rotsheidewants aka Andromedaheidewants (Stephanitis takeyei), Koolmot (Plutella xylostella), Middellandse Zeevlieg (Ceratitis capitata) en Buxusmot (Cydalima perspectalis).

Calanques de Piana op Corsica

Tuesday, 20 August 2024

calanques de piana 8-2024 0315Eén van de mooiste autoroutes ter wereld ligt op Corsica. De D81 voert je vanaf Ajaccio via een kronkelige kustroute door het natuurpark de Calanques de Piana naar het Noorden tot Calvi. De weg is smal, kent nagenoeg geen rechte stukken en slingert zich tussen rotsen en ravijnen. Achter elke bocht ligt een nieuw uitzicht op rood granieten rotsformaties die zich in de Middellandse zee storten. De weg zelf is smal, slecht te overzien en tijdens de hoogtijdagen erg druk. Slechts een lage stenen afscheiding scheidt de weg van de leegte en je houdt je hart vast als je een tegenligger ziet. Toch is het één van de mooiste routes die ik ooit heb gereden. Als je niet te hard rijdt en af en toe op een spaarzame uitsparing naast de weg parkeert, kun je de surrealistische omgeving goed in je opnemen.

 

calanques de piana 8-2024 0308De rotsen zijn roze tot roestrood en torenen tot wel 300 meter hoogte boven de zee, ze zijn geërodeerd tot grillige en bizarre vormen en fascinerend mooi. Het natuurpark de Calanques de Pinai staan sinds 1983 op de UNESCO Werelderfgoedlijst. De Corsicanen zelf noemen deze formaties overigens Calanches de Piana.

 

Corsicanen geven afstanden niet aan in kilometers maar in tijd. Gezien de grilligheid van de routes en de beperkte snelheid die je er kunt rijden, kom je vaak niet boven een gemiddelde snelheid van 30 a 40 km/h en zou het doorgeven van hemelsbrede afstand volstrekt zinloos zijn.

 

calanques de piana 8-2024 0294calanques de piana 8-2024 0298Deze foto’s zijn tijdens een bloedhete dag gemaakt vanaf een kleine parkeerplaats naast de weg, hoewel de rode kleur van de rotsen typerend is, vind ik deze toch het sterkst in zwart-wit. Ik zal binnenkort ook nog wat foto’s publiceren die ik vanaf zee heb gemaakt, tijdens zonsondergang lijken de rotsen dan te gloeien.

Naturhistorisches Museum der Universität Zürich

Monday, 19 August 2024

naturhistorisches museum der universitat zurich 8-2024 0921Het nieuwe Universiteitsmuseum van Zurich is pas sinds 18 maart 2024 geopend. De oorsprong van de collectie van deze universiteit stamt uit de 17e eeuw en lange tijd besloeg deze vier verschillende musea. Maar begin dit jaar voegde men het antropologie-, botanie-, paleontologie- en zoölogie- museum samen tot het Naturhistorisches Museum der Universität Zürich.

 

naturhistorisches museum der universitat zurich 8-2024 0907naturhistorisches museum der universitat zurich 8-2024 0914naturhistorisches museum der universitat zurich 8-2024 0976naturhistorisches museum der universitat zurich 8-2024 0927Over twee verdiepingen verspreid, toont men daar nu 1500 diverse skeletten, opgezette dieren en fossielen. Hoewel er wel enkele interessante stukken staan, zoals een paar fraaie dinosaurusskeletten en fossielen, doet het museum toch enigszins saai aan. De bekende hokjes worden keurig afgevinkt, alles is ruim bemeten en wordt doordacht gepresenteerd, maar net als Zurich zelf is het allemaal net iets te standaard en te degelijk, het mist drama en identiteit.  Je kunt er een paar leuke uurtjes doorbrengen maar als je buiten staat vraag je jezelf toch af wat je nou eigenlijk hebt gezien, vrijwel nergens groeide een presentatie uit tot een ervaring of kreeg je het gevoel iets uitzonderlijks te hebben gezien.

 

naturhistorisches museum der universitat zurich 8-2024 1025naturhistorisches museum der universitat zurich 8-2024 0919naturhistorisches museum der universitat zurich 8-2024 1012naturhistorisches museum der universitat zurich 8-2024 1028De totale museumcollectie bestaat uit zo’n 900 zoogdieren, 3.300 vogels, 1.000 reptielen en amfibieën, 3.000 insecten en 24.000 schaaldieren. Hun fruitvliegen-collectie en botanische collecties zijn wellicht het noemenswaardigst, alhoewel daarvan helaas niets wordt getoond. Ze hebben verder nog een grote collecties zaden en vruchten en een unieke verzameling  objecten op sterk water, waarvan wederom niets wordt gepresenteerd. Het lijkt haast alsof ze bang zijn om zich uit te spreken, om op te vallen. Veel van de stukken die hun collectie uniek maken en hun museumidentiteit zouden kunnen bepalen, zijn opgeborgen, in plaats daarvan presenteren ze alleen dat wat men in veel andere historische musea ook al kan zien, zij het net wat netter en groter.

 

naturhistorisches museum der universitat zurich 8-2024 0981naturhistorisches museum der universitat zurich 8-2024 0978Als je je bedenkt dat dit museum pas net is geopend en dat het toch precies hetzelfde doet als zoveel andere musea, realiseer je je dat het museum geen eigen visie toont en niet vernieuwend wil zijn. Er is gekozen voor de veilige weg en deze presentatie is de groots genoemde deler van alle andere natuurhistorische musea.

 

Klik hier voor meer foto’s van het Naturhistorisches Museum der Universität Zürich en hier voor meer foto’s van andere natuurhistorische musea.

 

Hydrocorella africana

Monday, 8 July 2024

hydrocorella africana 6-2024 0548Dit vreemd gevormde schelpje behoorde aan een heremietkreeftje. Tijdens zijn leven was hij een symbiotische samenwerking aangegaan met een kolonie neteldiertjes. Deze Hydrozoa, of hydroidpoliepen, vormen uitgebreide koraalachtige kolonies en gebruiken hun kleine tentakels om plankton of ander klein voedsel te verzamelen. Duizenden van deze diertjes bij elkaar kunnen met hun harde kalkachtige skeletten hele schelpen bedekken. Aangezien een heremietkreeft een behoorlijk slordige eter is en zich vrij over de zeebodem beweegt, kunnen deze poliepen zich niet alleen met de etensrestjes voeden, maar worden ze ook regelmatig van een verse stroom van zeewater met voorzien. Tegelijkertijd zorgen de stekende netels van deze poliepen op het schelpje voor extra bescherming voor het kreeftje, zodat ze er allebei voordeel uit halen. Een groeiende kolonie hydropoliepen breidt zich steeds verder uit en bouwt uiteindelijk allerlei uitsteeksels die dan als woontorens boven op het schelpje staan. Deze poliepenkolonies hebben vaak mooie groen-roze kleuren, helaas bleken veel verzamelaars deze tot een saai wit. Gelukkig heeft dit exemplaar nog wel zijn originele kleuren.

 

hydrocorella africana 6-2024 0541hydrocorella africana 6-2024 0547Hydrocorella africanus wordt alleen aan de Zuid- en Westkust van Afrika gevonden.  Dit exemplaar is onder de kust op 40 meter diepte gevonden.

 

Lees ook: Versteend paddenstoelkoraal, Bloedkoraal en Albertus Seba, Thrombolieten en De heremietkreeft.

 

Jonge chimpansees en hun plukje wit haar

Friday, 28 June 2024

jonge chimpansee anna (pan troglodytes) 2-2023 6507Als sociale dieren adequaat op gedragsimpulsen vanuit de groep willen kunnen reageren, moeten ze in staat zijn om onderscheid te maken tussen jong en volwassen. Anders zouden ze speels gedrag van een jong dier niet kunnen onderscheiden van sociaal onacceptabel gedrag van een volwassene en hier overtrokken agressief op kunnen reageren.

 

Jonge chimpansees hebben om die reden de eerste vier jaar van hun leven een wit plukje haar boven hun billen. Dat plukje is hun vrijbrief, het waarschuwt de volwassenen dat ze met een jong te maken hebben. Zolang als ze dat plukje haar dragen, mogen ze bijna alles en laten de andere chimpansees ze met rust. Net als jonge kinderen houden ze van kattenkwaad en plagend en spelend ontdekken ze de regels en grenzen van hun wereld, maar er komt natuurlijk een tijd dat ze zich volwassen moeten gaan gedragen. Als het witte plukje is verdwenen, zullen ze zich net als de rest van de groep aan de regels moeten gaan houden.

 

Er is een zeer interessante studie gedaan naar hoe chimpansees de gezichten van jonge dieren van die van oudere dieren kunnen onderscheiden en het blijkt dat zij hierin minder onderscheid maken tussen de vormen van het gezicht, het zogenaamde babyface met de grote ogen, dan tussen de kleuren van het gezicht. Jonge chimpansees hebben namelijk een aanzienlijk lichter en roder gezicht dan oudere dieren. Het kan dus heel goed zijn dat een groep chimpansees sociaal gezien niet alleen op het witte plukje haar van hun jongen reageert, maar ook op de rossige lichte kleur van hun gezicht.

 

jonge chimpansee (pan troglodytes) 10-2023 9030Deze jonge chimpansee heb ik al een paar keer eerder gefotografeerd, maar op geen van die foto’s kwam de uitdagende wijsheid die jonge chimpansees vaak lijken te hebben echter goed over.

 

Lees ook:  Schattigheid als overlevingstactiek, De aaibaarheidsfactor, Witkruinmangabey-baby (Cercocebus atys), Blozen, Jonge chimpansee met tomaat (Pan troglodytes) en Flossende orang-outan (Pongyo pygmaeus).

Een schede voor Aculeus

Wednesday, 26 June 2024

zgm 26 aculeus 6-2024 0650De schede van dit mes is geïnspireerd op een tekening uit het stripalbum: De Tartaarse Helm. In dit verhaal verschijnt een monnik met een hoog puntig gouden hoofddeksel, een karikaturaal uitvergrote versie van de Tibetaanse Pandit-hoed. Toen ik op zoek was naar een goede manier om de lijnen van het mes in de schede door te laten lopen en daar tegelijkertijd een interessante overgang tussen te ontwerpen, kwam ik onverwacht uit bij één van mijn favoriete Suske en Wiskes.

 

zgm 26 aculeus 6-2024 0622zgm 26 aculeus 6-2024 0628zgm 26 aculeus 6-2024 0637zgm 26 aculeus 6-2024 0634Deze schede is van vuren- en berkenhout gemaakt. Een aantal stukken hout zijn, nadat ze eerst aan de binnenkant passend om het lemmet waren uitgebeiteld, tegen elkaar gelijmd en grof op vorm geschaafd. Daarna zijn er twee losse “lippen” tegenaan gelijmd en is het geheel met mes en schuurpapier afgewerkt. Deze constructie is daarna gegrond, met houtplamuur afgesmeerd, geschuurd, opnieuw gegrond en geplamuurd en nogmaals geschuurd. Daarna is het met matte lakverf in de kleur Orange-Vermillion geverfd en nog een keer fijn opgeschuurd. Als laatste is de schede met een ouderwets fixeerspuitje met hele fijne druppeltjes Oost-Indische inkt bedekt. De schede heeft meerdere lagen gekregen, totdat je tussen de zwarte vlekken nog heel lichtjes de lava-achtige oranje gloed kon zien, maar hij er van een afstandje wel bijna zwart uitzag. De binnenkant van de schede en de bovenkant van de lippen zijn daarna glad geschuurd en met inkt egaal zwart gemaakt. De schede heeft bovenaan, aan beide zijkanten een inkeping. Deze zijn niet even diep, aan de ene kant past de kromming van de onderkant van het lemmet er in en aan de andere kant laat deze een gedeelte van de schorpioenenstaart op de rug van het mes zien.

 

schede aculeus 6-2024 142859schede aculeus 6-2024 094521schede aculeus 6-2024 162357schede aculeus 6-2024 162502schede aculeus 6-2024 103501schede aculeus 6-2024 124355Er is veel tijd gaan zitten in het passend krijgen van de mond van de schede, deze moest namelijk precies aansluiten op de stalen krop van het mes. De vorm van de schede zelf heeft me ook flink wat hoofdbrekens  gekost, ik wilde namelijk dat de krommingen natuurlijk en vol aanvoelden. Ik hoop dat het me gelukt is om de schede zo vorm te geven dat hij ook als zelfstandig object overeind blijft en er tegelijkertijd vanzelfsprekend en onverwacht uitziet. 

 

zgm 26 aculeus 6-2024 0639De schede is 25 cm lang en vlak voor de lippen 2 cm dik en 4 cm breed. De mondopening is bij de lippen 4,5 cm lang en 3,5 cm breed. Ondanks dat de schede op sommige plekken, zoals bovenaan aan de zijkant, slechts 1 mm dik is en hij maar 60 gram weegt, is de uiteindelijke constructie verbazingwekkend sterk en voelt hij ook heel stevig aan.

 

zgm 26 aculeus 6-2024 0649zgm 26 aculeus 6-2024 0645zgm 26 aculeus 6-2024 0646zgm 26 aculeus 6-2024 0643Klik hier voor het bericht over zelfgemaakt mes no. 26 Aculeus, hier voor meer foto’s van dit mes en hier voor meer foto’s van zelfgemaakte messen.

Kleurpatronen in blikken mengverf

Monday, 24 June 2024

serie verfblik 6-2024Een verfmengmachine werkt, afhankelijk van de bedoelde eindkleur, met verschillende basis-verven, de zogenoemde basen. Je kunt namelijk niet zomaar elk pigment aan elke base toevoegen. Deze kleurpigmenten zitten als een pasta in de mengmachine. Voor elke beoogde kleur wordt een combinatie van pigmenten in het blik met de base gespoten, daarna wordt dit blik gesloten en goed geschud zodat alles zich mengt en de uiteindelijke kleur zichtbaar wordt. 

 

verfblik 3-2024 150544verfblik 4-2024 142534verfblik 03-2024 WA0001verfblik 6-2024 110302verfblik 6-2024 153430verfblik 6-2024 113145Net na het inspuiten van de pigmenten en voor het schudden, ziet een blik verf er heel anders uit. Afhankelijk van de base, of deze bijvoorbeeld water- of terpentine gedragen is, bedoeld is voor lak-, muur-, betonverf of beits, of deze voor lichte, gemiddelde of donkere pigmenten is bedoeld, voor matte verf, zijdeglans- of hoogglansverf en natuurlijk ook nog afhankelijk van het merk verf, de grootte van het blik en de combinatie van pigmenten die erin wordt gespoten, ontstaan er de mooiste patronen. Het aantal mogelijke kleur- en patroonvariaties is vrijwel oneindig. 

 

Deze foto's zijn allemaal gemaakt, vlak nadat de pigmenten aan de base zijn toegevoegd. 

 

Klik hier voor meer foto's van gemengde blikken verf.

 

Lees ook: Flexa Chocolate Milkvlek, Onbedoeld Adstract Expressionisme, Onze wereld wordt steeds grauwer en hoekiger, oftewel onze toenemende voorkeur voor rechte lijnen en grijstonen en De achterkant van de dingen.

Gelagna succincta

Monday, 24 June 2024

gelagna succincta 5-2024 0552Deze schelp heette vroeger Cymatium clandestinum, wat wellicht toepasselijker is omdat hij in het wild erg moeilijk is te vinden. Tijdens het leven van de slak is de schelp namelijk bedekt met een dikke laag zacht en half doorschijnend periostrachum.  Deze elegante schelp, met zijn lage top, bolle windingen met egale lijnen en dikke mondrand, wordt tussen de 3 en 8 cm groot. Het zijn rovers die in de warme kustwateren van het Indo-Pacifische gebied op een diepte van zo’n 20 meter leven. Ze worden daar onder rotsen of op koraal door duikers gevonden.

 

gelagna succincta 5-2024 0556Dit exemplaar is in oktober 2009 bij Mactan-eiland bij de Fillipijnen op 18 meter diepte op koraal gevonden.

 

Klik hier voor meer berichten over schelpen en hier voor meer foto’s van schelpen.

Corona in de kerk

Saturday, 1 June 2024

kathedraal rouen 08-2021 121152Deze foto is alweer even geleden gemaakt. In de tijd dat je alleen met een mondkapje op een gebouw binnen mocht en een QR-code nodig had om op een terrasje te mogen zitten. In 2021, midden in de coronaperiode, was ik in Rouen om foto’s te maken in het Muséum d’Histoire naturelle. Natuurlijk ben ik toen ook naar de kathedraal geweest, die prachtige kathedraal van Rouen die door Monet in een serie schilderijen is vereeuwigd. Net als iedereen moest ik binnen een mondkapje op en net als iedereen mijn QR-code laten scannen. Terwijl ik binnen om me heen keek, schoot ik ineens ongenadig in de lach. De mensen om me heen fluisterde dat ik stil moest zijn en keken me verontwaardigd aan. Ik geloof niet dat er iemand was die begreep wat ik zo leuk vond, ik heb er toen een foto van gemaakt en er verder niet meer aan gedacht. Onlangs kwam ik die foto weer tegen, en ineens was ik helemaal terug in die absurde tijd van Corona.

 

Lees ook: Muséum d’Histoire naturelle in Rouen, Kalksteenrot, Verloskundige oefenpoppen, de Coudrey en Salomon, Het Musée Flaubert et d'Histoire de la Médecine in Rouen en Foto’s uit het Dépôt de Muséum d'histoire naturelle in Rouen.