De laatste maanden heb ik het erg druk gehad, zo druk zelfs dat er geen tijd was om iets te maken. Zoals zo vaak bouwt dat bij mij een druk op die er dan in één keer uitkomt. Dan moet ik iets maken, maakt niet uit wat. Nu had ik nog wat vuren afvalhout liggen en konden we wel een krukje gebruiken, dus heb ik op een vrije middag met alleen een handzaag, hamer en beitel een krukje in elkaar gezet. Om het krukje wat meer karakter te geven staan de poten onder een lichte hoek naar buiten en lopen ze naar onderen taps toe. Deze poten zijn op de ouderwetse manier met vierkante pen- en gat-verbindingen aan het blad bevestigd en met een wig vastgeklemd. Het resultaat is simpel en sterk.

Ik hou van het uiterlijk van oud gebruikt en verweerd hout. Omdat dit afvalhout al aardig wat beschadigingen had, leek het me leuk om het nog meer te verouderen. Ik heb het krukje met een hamer, zaag en wat raspen flink onder handen genomen en daarna met schuurpapier weer wat gladder gemaakt. Daarna heb ik het oppervlak met een gasbrander geschroeid en met een grove staalborstel opgeborsteld.

Het krukje was echter nog veel te nieuw en te licht. Omdat vurenhout van nature niet zoveel tannine heeft als bijvoorbeeld eiken, heb ik het eerst met een extreem sterke pot oploskoffie en zwarte thee donker gekleurd. Daarna heb ik het krukje met in azijn opgeloste staalwol ingesmeerd. Deze ijzerazijn reageerde met de tannine uit de thee en kleurde zwart. Daar waar de oplossing het meest in het hout was getrokken, zoals bij de nerven en de beschadigingen, kleurde het hout het diepst. Daarna heb ik alles met een föhn gedroogd, met staalwol opgeschuurd en met gekookte lijnzaadolie ingesmeerd.

Als je weet waar je op moet letten, zie je waarschijnlijk direct dat het krukje niet echt oud is, toch vind ik het reliëf van de nerven, samen met het verweerde uiterlijk wel mooi geworden. Het blad is 3 cm dik, 45 cm lang en 20 cm breed. Het krukje is 39 cm hoog.  

Lees ook: Patina en Van rode naar zwarte roest.

Dit is een foto van nevenschade, niet van een culinair hoogstandje. Op oudejaarsnacht hadden wij door afgestoken vuurwerk brand op het balkon. Een houten kast had vlam gevat en alles erin en er omheen was gesmolten of geschroeid. Nadat we hadden geblust en de schrik wat was gezakt, konden we de schade opnemen. Tussen gesmolten plastic en verkoold hout vonden we ook wat spullen die de hitte redelijk hadden overleeft, zoals deze bloemkool. Hij was alleen maar een beetje geschroeid. Normaal krijg ik het niet snel warm van een bloemkool, maar deze vond ik erg mooi geworden. Ik heb er dus maar een foto van gemaakt.

Lees ook: Vuurwerk door mijn zolderraam 1 en 2, vuurpijl en vuursteen.

Tilburg heeft pas sinds 1935 een eigen natuurhistorisch museum. Het begon destijds met één kleine ruimte aan de Paleisstraat en bestond uit niet meer dan wat opgezette dieren en geplukte paddenstoelen. Toen deze locatie moest wijken voor de aanleg van de Paleisring, een rondweg om de binnenstad, werd het museum tijdelijk ondergebracht in de Kloosterstraat en kon het in 1985 verhuizen naar zijn huidige locatie aan de Spoorlaan. Het museum heeft, in vergelijking met veel andere natuurhistorische musea, een relatief korte geschiedenis, iets wat zich in de huidige indeling en presentatie laat voelen. Waar veel musea een oudere en vaak ook uniekere collectie en identiteit bezitten, waarmee men een diverse groep aan bezoekers kan trekken, moet het Natuurmuseum Brabant het van overwegend één doelgroep hebben, zeer jonge kinderen.

Het fraaie gebouw huist drie etages met tentoonstellingen, waarbij men, afgezien van het trappenhuis, vrijwel geen gebruik maakt van het unieke karakter van het oude gebouw. Bijna alle wanden en ramen zijn dichtgetimmerd en haast nergens komt daglicht binnen. Het is alsof men de natuur en de wereld er letterlijk probeert buiten te sluiten. Aan ruimte heeft men geen gebrek, elke opstelling is ruim bemeten en in enkele zalen krijg je het gevoel dat deze een te groot podium aan een te leeg verhaal bieden.

Bij binnenkomst word je geconfronteerd met een vitrine vol opgezette dieren, waar je langs en onderdoor kunt lopen, bijna alsof het een zeeaquarium is. Helaas is van de onderkant van veel opgezette dieren  niet veel meer te zien dan de plank waarop ze zijn gemonteerd en kun je door de hoge en donkere opstelling geen enkel dier goed bekijken. Men koos hier duidelijk voor effect in plaats van educatie. Tentoonstellingen zoals Kikker is hier, OO-Zone, IJstijd en Bos, richtten zich overduidelijk op 4 tot 8 jarige. Het museum is tenslotte niet voor niets één van de kind-vriendelijkste musea van Nederland. Je vindt er dus vooral veel opa’s en oma’s en jonge gezinnen, als volwassene ben je snel uitgekeken en voel je je niet serieus genomen.

Het museum tikt wel netjes de meeste “must-haves” af, zo hebben ze een skelet van een potvis en mammoet, hangen er opgezette dieren aan het plafond, staan er potten met dieren op sterk water en kun je als kind spelletjes spelen en speurtochten lopen. Voor de wat oudere bezoeker is er echter weinig dat lang zal boeien. Tentoonstellingen die een onderscheidend karakter zouden kunnen hebben zijn daarvoor helaas te mager. Zo is het uitgangspunt van de opstelling Mispoezen en Pechvogels, met curiositeiten uit de taxidermie, heel aardig, maar veel te beperkt uitgevoerd. Veel vreemder dan een handvol opgezette dieren, waar de taxidermist de verkeerde soort ogen in heeft gezet komt men niet. Terwijl juist daar, met een weinig speurwerk of samenwerking met andere musea, makkelijk een diepgaander verhaal over de lange traditie van het opzetten van dieren en het belang daarvan op de natuurgeschiedenis, natuureducatie en wetenschap, verteld had kunnen worden. En als dat verhaal te moeilijk blijkt voor de kleintjes, hadden ze op zijn minst hun best kunnen doen om wat echte misbaksels te presenteren.

Klik hier voor meer foto’s van het Natuurmuseum Brabant in Tilburg.

Lees ook: Missiemuseum Steyl, Natura Docet in Denekamp, Rijksmuseum Boerhaave in Leiden, Het Natuurhistorisch in Rotterdam, Natuurhistorische musea en oude collecties en klik hier voor meer foto’s van andere natuurhistorische musea.

Door de lange geschiedenis van de mens heen, vanaf de allereerste mensachtigen tot de Homo sapiens sapiens van nu, hebben onze ogen zich aangepast aan ons gedrag en lieten ze steeds meer oogwit zien. De coöperatieve ooghypothese stelt dat dit onze samenwerking en onderlinge communicatie enorm heeft verbeterd, aangezien we nu beter kunnen zien waar een ander naar kijkt en we zelfs door slechts ergens een blik op te werpen al met elkaar kunnen communiceren. Ook zou het ons helpen om de emoties van een ander beter te interpreteren en daarmee onze sociale interactie vergroten. Onze ogen met duidelijk zichtbare iris én oogwit zijn karakteristiek voor onze soort.

Bij de meeste dieren is hun iris niet zo goed zichtbaar en hun oogwit (sclera) daar omheen zelfs donker in plaats van wit. Dat maakt het voor ons dus lastiger om hun emoties te duiden, maar de filmwereld heeft daar iets op gevonden. In letterlijk elke animatiefilm waar dieren in voorkomen, zijn hun ogen vermenselijkt. Ze zijn vergroot en hebben een duidelijk zichtbare iris én sclera gekregen. Een sprekend voorbeeld hiervan zijn vrijwel alle dieren in Disney films en de apen uit de Planet of the apes series. De experimenten die wetenschappers daar op apen uitvoerden, hadden tot gevolg dat deze intelligenter werden en de beste manier om dat te visualiseren, was door ze in de films oogwit te geven. De ogen zijn tenslotte de spiegels van de ziel, in zoverre die ogen tenminste op mensenogen lijken.

Onze neiging om vrijwel alles te antropomorfiseren en om ogen te vermenselijken, leidt er zelf toe dat we wetenschappelijk bewijs negeren en aanpassen naar ons verhaal. Zo hebben veel afbeeldingen en reconstructies van vroege mensachtigen onze moderne ogen gekregen. Je voelt je als mens nu eenmaal sneller verwant met een kleine behaarde aap, als die ook onze ogen heeft. De waarheid is echter dat er geen enkele aanwijzing is dat vroege mensachtigen, zoals de beroemde Lucy waar van haar schedel slechts wat losse botfragmenten zijn gevonden, witte sclera hadden. Het tegendeel lijkt aannemelijker. De kans is veel groter dat zij, net als andere primaten, kleinere ogen met een nauwelijks zichtbare en donkere sclera hadden. Maar om het afstammingsverhaal voor ons aannemelijker te maken en vanuit de drang van de kunstenaars die haar herschiepen om iets van zichzelf in hun creaties te stoppen, hebben ze haar zo menselijk mogelijk gemaakt. Veel was daar niet voor nodig, ze hoefden alleen maar wat oogwit toe te voegen.

Lees ook: Wilde dierenknuffels, De aaibaarheidsfactor, Schattigheid als overlevingstactiek, Aapjes kijken, Frémiet en King Kong, Dawn of the planet of the apes (2014) en Frémiet: Orang-oetan wurgt een wilde uit Borneo.

Sinds ik kan lezen is het mij vrijwel onmogelijk om tekst van betekenis of klank te scheiden. Eenmaal ingewijd verlies je het vermogen om schrift louter nog als abstractie te zien, betekenis dringt zich altijd op de voorgrond. Onschuld kun je maar een keer verliezen, wat je eenmaal hebt gezien, kun je nooit meer onzien.

Bij sommige schriften, zoals het Devanagari en logografische schriften, voel ik nog wel die oude onschuld. Die verwondering die je influistert dat er betekenis ligt, misschien zelfs wijsheid, gevolgd door de teleurstelling dat je niet in staat bent om deze op te pakken. Hoeveel kennis zou je wel niet kunnen opdoen als je in staat was om alle soorten schrift te begrijpen.

Misschien staat het antwoord op de ultieme vraag over het Leven, het Universum, en Alles wel beschreven in de regels op een bevroren raam, als je het alleen maar zou kunnen lezen.

Lees ook: De achterkant van de dingen, Onbedoeld Abstract Expressionisme, Rijp en neuronen, Pareidolie in het riet, A trick of the light, Toekomst voorspellen en De kanalen van Mars.